Totaalrenovatie villa Hilversum

In het voorjaar van 2023 werden wij benaderd door particuliere opdrachtgevers met een bijzondere vraag. Zij hadden een prachtig Rijksmonument gekocht, Huize Polak uit 1929 in het Nimrodpark in Hilversum en wilden deze toekomstbestendig maken, zonder het karakter aan te tasten. Het is een ontwerp van Piet Elling, een architect die zich liet inspireren door Gerrit Rietveld en het Nieuwe Bouwen.

Strak van vorm, opgebouwd uit kubistische volumes in een L-vormige plattegrond met wit gepleisterde gevels – dit is erfgoed met een verhaal en met een uitdaging!

De opdracht: transformeer de villa tot een comfortabele gezinswoning voor een gezin met drie kinderen, inclusief een werkruimte in de voormalige garage. Daarnaast moet het huis volledig verduurzaamd worden zónder het monumentale karakter geweld aan te doen.

Met streng vormgegeven architectuur was dit geen klus waarbij je zomaar even de gevels op kunt dikken of de dakranden verhogen. Elke technische ingreep moest zorgvuldig worden ingepast en – bij voorkeur – onzichtbaar blijven.

We begonnen met een grondig onderzoek naar de bestaande situatie: archieven, locatiebezoeken, bouwhistorisch en bouwfysisch onderzoek. Op basis van deze  inzichten hebben we verschillende scenario’s afgewogen en een integraal plan opgesteld – met behoud van het erfgoed én oog voor de toekomst.

1. Spouwmuurisolatie zonder compromissen
   De spouw bleek verrassend geschikt voor isolatie – 8 cm breed, goed voor een Rc-waarde van 3,5 m².K/W. Zo bleef het gevelbeeld en het interieur intact én werd de schil sterk verbeterd.
2. Restauratie van de kozijnen
   De originele kozijnen waren deels nog aanwezig, maar in slechte staat. Door het vaste raamhout te behouden en de draaiende delen te vervangen door nieuw hout met identieke detaillering, herstelden we het oorspronkelijke uiterlijk én verbeterden we de isolatie en kierdichting.
3. Dakisolatie zonder zichtbare aanpassingen
   Warmte stijgt op, dus isolatie van het dak was cruciaal. Dankzij slimme toepassing van vacuümisolatie rond de dakranden konden we het dak isoleren zonder het profiel van de dakrand te wijzigen.

1. Volledig gasloos, met stille techniek
   Een bodemwarmtepomp met vloerverwarming zorgt voor verwarming én koeling, zonder buitenunit. De woning is daarnaast uitgerust met balansventilatie met warmteterugwinning. Zo is het monument uit 1929 volledig van het gas af.
2. Onzichtbare installaties
   Door creatief gebruik te maken van bestaande kelders, koekoeken, schoorstenen en koven zijn alle installaties weggewerkt. Binnen én buiten is niets van de moderne techniek te zien.
3. Klaar voor de toekomst
   Regenwater wordt niet meer afgevoerd naar het riool, maar geïnfiltreerd in de eigen tuin – duurzaam én klimaatbestendig.

Bij VOCUS architecten werken we vaker aan het verduurzamen van monumenten. Maar dit project stelde ons voor een bijzondere uitdaging: hoe pas je eigentijdse technieken toe zonder afbreuk te doen aan het minimalistische karakter van het Nieuwe Bouwen?

Het is een bijzonder project vanwege de verduurzaming van een puntgaaf voorbeeld van het Nieuwe Bouwen. In de regel krijgen veel 15e tot 19e eeuwse gebouwen aandacht. Juist deze stroming springt hier uit. Daarbij is het gelukt om de strakke vormgeving overeind te houden. Dit vraagt een andere aanpak dan verduurzaming van klassieke monumenten. Verder is er tijdens het proces een voortreffelijke samenwerking geweest tussen opdrachtgever, architect, bouwer en interieurarchitect. Met als resultaat een extreme energiebesparing van 71%, onzichtbaar ingepast.